Dört yılda bir arpa boyu 11 Eylül 2001 New York ile 7 Temmuz 2005 Londra arasında dikkati çeken bir farklılık bombaların ardından oluşan kamuoylarına ilişkin. Dört yıl önce Batının kapitalist toplumlarında egemen güçlerce körüklenen ve fiilen oluşan ortalama psikoloji, saldırının hesabının sorulması yönündeydi. Oysa bugün başta İngiltere olmak üzere aynı toplumlarda emperyalizmin yeniden dizginlerinden boşanmasına...
Marksist solda devletle ilgili tartışmalar genel olarak iki başlık altında gelişmiştir. Kapitalist devlete ilişkin çözümlemeler ve bir dönem hayli hararetlenen tartışmalar, bu başlıklardan birini oluşturur. İkinci başlık ise, siyasal iktidarın işçi sınıfı tarafından fethini izleyen geçiş döneminde ve daha sonraki evrelerde devlete “ne olacağıyla” ilgilidir. Birinci başlık, Marx’tan günümüze kadar uzanan süreçte marksistler tarafından enine...
Giriş Marksistler açısından devlet sorunsalı, devletin hangi gelişme ve nedenlerin sonucu olarak ortaya çıktığı, modern toplumda hangi ihtiyaç ve işlevleri karşıladığı, hangi koşul ve ilerlemelerle sönebileceği ve siyasal devrim ve toplumsal kurtuluş hedefleri bağlamında devlete nasıl yaklaşılacağı sorularında odaklaşmaktadır. Devlet hem son derece somut, elle tutulur maddi bir olgu, hem de son derece soyut ve...
Haluk Yurtsever’in hem toparlayıcılık özelliğini taşıyan hem de kışkırtıcı tezler içeren çerçeve yazısı, serbest bir tartışmaya olanak sağlıyor. Bu olanaktan yararlanarak, marksizmin devletle ilgili tüm temel yaklaşımlarını yeniden aktarma/hatırlatma gereğini duymadan, konuya ilişkin kimi açılımlar geliştirmeye çalışacağım. Ama öncelikle birkaç hatırlatma notu… Devlet, bir baskı aygıtıdır… Devletin ortaya çıkışı, toplumun sınıflara bölünmesinin bir ürünüdür. Sınıfsal...
Bir çerçeve yazısı üzerinden teorik tartışmaya katılmanın birden çok yolu olabilir. Daha doğrusu seçilen yol bir yana, bir çerçeve yazısı teorik tartışmanın sürdürülmesinde çeşitli şekillerde değerlendirilebilir. Çerçeve yazısının oluşturduğu zemin üzerinden bazı özel kavramlar üzerinde yoğunlaşıp, sözkonusu çerçevenin bu özel kavramlar üzerinden derinleştirilmesi bir yoldur. Bu yol seçildiğinde, çerçeve yazısının genişlemesine yayıldığı teorik alanda bir...
Tarihi yorumlamak her kişinin harcı değil. Dünü ve bugünü okurken dikkatli olmalıyız. Özellikle söz konusu olan tarih, ideologlar tarafından yazılan ve amaçlı olarak saptırılan bir tarih ise daha da dikkatli olunmalı. Modern kapitalizmin kitleler nezdinde meşrulaşmasında, safsatalar ve hurafelerle dolu sapkın tarih yazımının rolünü küçümsemek mümkün görünmüyor. Tarih yazarının yerini uzun zaman önce ideolog, ‘roman’...
Reel sosyalizm sonrasında yükselişe geçen emperyalist saldırganlık, özellikle de 11 Eylül’le simgelenen dönemdeki yeni saldırı, emperyalizmin “soldan” eleştirisine ve analizine yönelen pek çok çalışmaya neden olmuş durumda. Elbette bu doğal bir eğilim. Sınıf hareketinin gerilediği 80’lerde de sınıf tartışmaları çok revaçtaydı. Bu tartışmalar, tartışmacıların konumlarını netleştirmeleri açısından yararlı da olur. Üstelik, marksistlerin yıllarca kendi temel...
Türkiye’nin gündeminde yer alan bütün önemli siyasi başlıkların emperyalizmle çok güçlü bağları bulunmaktadır. Bu bağları açığa çıkartmak ve daha önemlisi emekçi halkı anti-emperyalist mücadeleye kazanmak çok büyük bir önem taşımaktadır. Bu nedenle Türkiye Komünist Partisi, uzunca bir süredir tahlillerinde anti-emperyalist mücadelenin sosyalist siyasetin yoğunlaşması gereken alan olduğuna işaret etmektedir. Böyle bir yoğunlaşmanın olası riskleri, bugün...
1970’lerin krizi olarak anılan ve dönemsel olarak kâr hadlerindeki düşüşle açıklanan sermaye birikimindeki tıkanıklığın aşılmasında, emek sömürüsüne dayalı bir üretim biçimi olan kapitalizmin kullanabileceği temel enstrüman, elbette ki, emek sömürüsünü artırmak olacaktı. Son otuz yıla bakıldığında, neoliberalizm üst başlığı altında, gerek mutlak artı-değer gerekse de nispi artı-değer sömürüsünün artırılması için bildik yöntemlerin yeni isimler altında...